Najwyższą częścią rozległego Przedgórza Sudeckiego, będącą najbardziej charakterystycznym elementem w krajobrazie Dolnego Śląska, jest Masyw Ślęży. Mimo niezbyt dużej wysokości (718 m n.p.m.) Masyw Ślęży wyrasta z okolicznych równin kulminacją przeszło 500 m. wysokości. Samotne położenie góry stawia ją w rzędzie najwspanialszych punktów widokowych. Wysoko wypiętrzona charakterystyczna sylwetka Ślęży, w postaci zalesionego stożka, górującego nad Niziną Śląską, często tonąca w chmurach i mgłach robi zawsze potężne wrażenie. Podkreśla je jeszcze wieniec znacznie niższych, zalesionych wzniesień otaczających Ślężę od wschodu i południa. Od północy Masyw Ślęży graniczy z Równiną Wrocławską, od zachodu z Równiną Świdnicką, od południa z Kotliną Dzierżoniowską. Od południowego-wschodu opisywany Masyw łączy się ze Wzgórzami Niemczańsko-Strzelińskimi. Masyw Ślęży można podzielić na trzy wyraźne części.
Najwyższa Ślęża (718 m n.p.m.) wraz z sąsiednimi Wieżycą (415 m n.p.m.), Gozdnicą (316 m n.p.m.) i Stolną (371 m n.p.m.) wznosi się pomiędzy Sobótką a Przełęczą Tąpadła. Od południa otacza Ślężę półkolem druga co do wysokości kulminacja góra Radunia (573 m n.p.m.) wraz ze Świerczyną (411 m n.p.m.) i ciągnącym się na pd- wsch. od przełęczy Słupickiej pasmem Wzgórz Oleszeńskich. Na pd-zach. od Raduni oddzielone Przełęczą Jędrzejowicką ciągnie się pasmo niewielkich Wzgórz Kiełczyńskich, z kulminacją Szczytnej (466 m n.p.m.). Oglądana z większej odległości Ślęża przypomina wygasły wulkan. Jednak jej przeszłość geologiczna z wulkanem nie ma nic wspólnego, bowiem góra powstała w wyniku chemicznego wietrzenia skał, głęboko pod powierzchnią Ziemi. Na skutek ruchów górotwórczych i działania warunków atmosferycznych, zwietrzelina powoli była usuwana, odsłaniając najbardziej odporne skały. O pewnego rodzaju przeszłości wulkanicznej możemy mówić w przypadku Wieżycy, Gozdnicy i Stolnej, które częściowo zbudowane są ze skał wulkanicznych. Trzeba jednak zaznaczyć, że ich wypłynięcie nastąpiło nie na powierzchni, ale głęboko pod wodą. W okresie zlodowacenia cały obszar wokół Ślęży pokryty był lądolodem, jedynie sam wierzchołek wystawał ponad jego powierzchnię. Masyw Ślęży należy do ciekawszych w regionie, jeśli chodzi o różnorodność budujących go skał. Znajdziemy tutaj m in. duże ilości serpentynitu, gabro budujące główny wierzchołek Masywu, a także granity. Panuje tutaj specyficzny mikroklimat charakteryzujący się dużą ilością opadów i największą w Europie ilością burz. W 1988 powołano do życia Ślężański Park Krajobrazowy. Swym zasięgiem obejmuje on, oprócz Masywu Ślęży i Raduni, także Wzgórza Oleszeńskie, Kiełczyńskie oraz Jańską Górę. Na jego terenie znajdują się cztery rezerwaty (jeden archeologiczny i trzy florystyczne) oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Skalna”. Najbogatszy pod względem botanicznym jest rezerwat „Łąka Sulistrowicka” w pobliżu wsi Sulistrowiczki, gdzie dzięki sprzyjającym warunkom naturalnym rośnie ponad 230 gatunków roślin, w tym wiele chronionych. Warto wymienić pełnika europejskiego, kosaćca syberyjskiego, goździka pysznego, a także występujące w kilku gatunkach mieczyki, goryczki i turzyce. Wierzchołek Raduni objęty jest ochroną w ramach rezerwatu „Góra Radunia”. Jego zasięg wyznacza poziomica 500 m, a chronione są tutaj rośliny kserotermiczne, rosnące na glebie powstałej z serpentynitów. Na szczególną uwagę zasługują paprocie serpentynitowe (zanokcica klinowata), lilie złotogłów oraz kilka gatunków storczyków. Największym rezerwatem jest „Góra Ślęża”. Rezerwat ten został utworzony 1954 r. w celu ochrony walorów krajobrazowych, licznych zabytków archeologicznych oraz fragmentu lasu liściastego z pięknymi okazami buków, jaworów i wiązów. Przez teren rezerwatu prowadzi kilka szlaków turystycznych, schodzących się na wierzchołku Ślęży. W Masywie Ślęży położony jest Rezerwat Archeologiczny w Będkowicach, stworzony w miejscu pozostałości grodu z VIII – XIII w . Współczesna aranżacja przedstawia drewniane chaty, bramę wjazdową oraz cmentarzysko kurhanowe. Ślęża wywodzi swą nazwę od słowiańskiego wyrazu „śląg” czyli wilgoć. Od nazwy góry osiadłe tu plemiona przyjęły nazwę Ślężan, a potem cała kraina dziś nazwana Śląskiem. Monumentalny i tajemniczy Masyw Ślęży od pradawnych czasów służył człowiekowi za schronienie, a z biegiem czasu stał się miejscem, gdzie odbywały się obrzędy kultowe naszych przodków. Świadczą o tym do dzisiaj zachowane na Ślęży, Raduni i Wieżycy fragmenty kamiennych wałów kultowych, a także spotykane na kamieniach znaki „X” - pochyłego krzyża, będące symbolem kultu solarnego. Są to prymitywne, często szczątkowe fragmenty rzeźb. Szczyt Ślęży był od prehistorycznych czasów świętym miejscem kultu boga słońca, o czym świadczą dobrze zachowane rzeźby kultowe. Z budowli znajdujących się na szczycie góry należy wymienić kaplicę Nawiedzenia NMP z 1852 r. schronisko im. R. Zamorskiego zbudowane w 1908 r. budynek telewizyjnej stacji nadawczej, krzyż milenijny postawiony w 2000 r., żelbetonową wieżę widokową z przepiękna panoramą całych Sudetów z okresu II wojny światowej stojąca na krańcu szczytowym Skał Zbójnickich oraz XIII-wieczne mury zamkowe. Z dawnego Ślężańskiego Ośrodka Kultowego pozostały ruiny kamiennego wału kultowego o wysokości około 70 cm, dwa Święte Źródła, oraz granitowa rzeźba kultowa niedźwiedź zwany także dzikiem.
Radunia (573 m n.p.m.) stanowi drugi co do wielkości szczyt Masywu Ślęży. Góra zbudowana jest z serpentynitów z domieszką magnetytu, które powodują wysoką anomalię magnetyczną, szczególnie na szczytowych skałkach. Szczyt Raduni objęty jest ochroną rezerwatową „Góra Radunia”. Znajduje się tutaj monumentalny wał kultowy, obejmujący główny wierzchołek i grzbiet na pd-wsch. od szczytu o dł. 1780 m. Widoczny wał otaczał sanktuarium księżyca. Są też tu święte źródła, Głębokie oraz Srebrnik. Na szczycie góry znajduje się polana z blokami serpentynitu i ograniczonym widokiem na Góry Sowie. Przez Radunię przebiega niebieski szlak turystyczny z Przełęczy Tąpadła przez Wzgórza Oleszeńskie do Jordanowa.
Wieżyca (415 m n.p.m.) zbudowana jest z amfibolitów. Rosną tu karłowate dęby. Od północy prowadzi na szczyt krótkie (około 650 m ) lecz strome podejście z Przełęczy pod Wieżycą. Tuż pod szczytem na pn. i wsch. od wierzchołka zachowały się relikty kamiennego wału kultowego. Na szczycie stoi wieża widokowa o wysokości 15 m, udostępniona do zwiedzania. Przez szczyt przebiega żółty szlak turystyczny z Sobótki na Ślężę. Z zachodniej strony zboczem trawersuje czarny szlak archeologiczny.
Przełęcz pod Wierzycą (280 m). Przełęcz oddzielająca Gozdnicę od Wieżycy w Masywie Ślęży. Na przełęczy stoi Dom Wycieczkowy „Pod Wieżycą”. Przełęcz stanowi ważny węzeł szlaków turystycznych. Tutaj swój początek bierze ścieżka przyrodnicza, stąd biegnie szlak żółty na Ślężę, szlak czarny wokół Ślęży.
Przełęcz Tąpadła (384 m ). Szeroka przełęcz oddzielająca Ślężę od Raduni. Spod przełęczy wypływa Sulistrowicki Potok Czarna Woda. Prowadzą stąd najkrótsze trasy na Ślężę to jest szlak żółty i niebieski, oraz na Radunię szlak niebieski.
Przy opracowaniu artykułu korzystano z "Atlasu Gór Polski" pod redakcją Marka Radwańskiego i Marcina Szymczaka wydawnictwa ExpressMap Polska Sp. z o.o.